Nei, ekki besta ráðherrann, Þórunni !

Það væri merki um að þessir pólitíkusar fatta gjörsamlega aldrei neitt.

Þórunn er besti umhverfisráðherra sem við höfum haft frá upphafi. Vinnubrögð hennar eru vönduð og hún er samkvæm sjálfum sér í umhverfismálum, sem verður ekki sagt um fyrirrennara hennar. Hún er nánast okkar eina reisn í þessari ríkisstjórn.

Við vitum jú öll að ansi margir virkjunarforkálfar vilja hana burt enda hafa þeir alltaf fengið að valsa frítt í íslenskri náttúru eins og naut í flagi.

Uppstokkun fyrir áramót

Votlendi er mikilvæg náttúruauðlind og forsenda fyrir ríkulegu og fjölbreyttu gróðurfari og dýralífi

Endurheimt votlendis hefur verið á dagskrá margra náttúruverndarfélaga, svo sem Fuglaverndarfélags Íslands enda byggja yfir 90% íslenskra varpfugla, umferðarfugla og vetrargesta, afkomu sína að einhverju eða öllu leyti á votlendi. Nú síðast hefur endurheimt votlendis verið sett á dagskrá náttúrusjóðsins Auðlindar, sem stofnaður var 1. þessa mánaðar.

Í skýrslu sem gefin var út af nefnd um endurheimt votlendis 2006 kemur fram að "Frá 1941 hafa verið grafnir u.þ.b. 32.0000 km af skurðum til að framræsa mýrar. Talið er að flatarmál þess votlendis sem hefur verið framræst sé yfir 4000 km2. Allt fram til ársins 1987 var framræsla styrkt af ríkinu. Þegar styrkveitingar lögðust af var búið að framræsa stóran hluta alls votlendis á láglendi."

Alþjóðlegi votlendissamningurinn eða Ramsarsamningurinn fjallar um vernd og nýtingu ákveðinna búsvæða eða vistkerfa og er Ísland aðili að honum síðan 1978. Lesa má um samninginn í : Ramsarsamningurinn og votlendissvæði á Norðurlöndunum. Um verndun og aðra landnýtingu (2004).

8. desember 2008 voru Ramsarsvæðin í heiminum 1822 og náðu yfir 168 þúsund hektara en aðeins eru þau 3 á Íslandi : Mývatn og Laxá, Þjórsárver og Grunnafjörður (Leirárvogar).

"Verulegur hluti gróins lands á Íslandi er einhvers konar votlendi, en auk mýrlendis tejast til votlendis samkvæmt alþjóðlegri skilgreiningu hvers kyns vötn, fjörur og grunnsævi út á 6 m dýpi. Í þessari grein er lýst helstu búsvæðum íslenskum sem flokkast undir votlendi. Getið er rannsókna sem fram hafa farið frá því að yfirlit um íslensk votlendi var síðast tekið saman, árið 1975 (Rit Landverndar 4). Lýst er helstu þáttum sem ráða gerð votlenda og þar með lífríki þeirra. Fjallað er um fæðuvefi, einkum með tilliti til votlendisfugla." bls. 13, Íslensk votlendi. Verndun og nýting 1998 (Arnþór Garðarsson).

Þórunn getur talað með reisn í Poznan enda nýbúin að leggja fram náttúruverndaráætlun 2009-2013 um friðlýsingu 13 svæða á Alþingi (sjá Flott hjá henni).

Umhverfisráðherra á þingi SÞ

Aðalóvinurinn umhverfismat?

1. ágúst 2008 :
"Umhverfisráðherra hefur úrskurðað að samkvæmt lögum um mat á umhverfisáhrifum beri að meta sameiginlega umhverfisáhrif álvers á Bakka við Húsavík, Þeistareykjavirkunar, Kröfluvirkjunar II og háspennulínu frá Kröflu og Þeistareykjum til Húsavíkur."

Áróður gegn umhverfisráðherra hefur verið þungur síðan í ágúst og þrýstihóparnir margir og sterkir.

Stóriðjuþrýstingur gjörnýtingarsinna

6. október 2008 :
Óli Björn Kárason, titlaður blaðamaður, er með úrræði (sem er alla jafna ekki hlutverk blaðamanna) í Kastljósi 6. október 2008: "Ég held til dæmis að það eigi að afnema lög um umhverfismat þannig að það sé hægt að taka ákvörðun um að ráðast í stórvirkjanir og álver..."

Spyrjandinn (Sigmar) : "Já, það er sem sagt alveg innstæða fyrir því að það eru miklar náttúruauðlindir hérna í landinu og það verður vafalítið minni mótstaða fyrir því að virkja þær með einum eða öðrum hætti." Útdrættir úr Kastljósi 6. október 2008.

11. október 2008 :
"Alþingi getur sett sérlög um ákveðnar framkvæmdir, líkt og gert var um Kárahnjúkavirkjun," er haft eftir Halldóri Ásgrímssyni, framkvæmdastjóra Norrænu ráðherranefndarinnar (síðan 1. janúar 2007), á vísir.is 11. okt. 2008.

11. október 2008 :
"Vilhjálmur Egilsson, framkvæmdastjóri Samtaka atvinnulífsins, segir að norska fyrirtækið [REC Group sem vill byggja sólarkísilverksmiðju í Þorlákshöfn] hafi fengið þau svör frá umhverfisyfirvöldum að það tæki sex til átján mánuði að vinna umhverfismat vegna verksmiðjunnar. „Þetta voru ekki fagleg vinnubrögð. Við förum eindregið fram á að þetta endurtaki sig ekki."" er haft eftir honum í frétt á vísi.is 11. okt. 2008. Hvað? Hvað eru ekki fagleg vinnubrögð? Að hvað endurtaki sig ekki?

"Hann [Vilhjálmur Egilsson] segir að ekkert verði eins og það var áður eftir atburði dagsins," er fyrirsögn fréttar á Stöð 2 : "Tími sparðatínings í íslenskri stjórnsýslu er liðinn og fara verður í allar framkvæmdir sem í boði eru, þar á meðal álvera í Helguvík og á Húsavík," segir Vilhjálmur Egilsson, framkvæmastjóri SA, þar. Hann talar eins og framkvæmdirnar séu ókeypis.

Þetta er nákvæmlega samkvæmt uppskrift The Shock Doctrine, sem Naomi Klein hefur skrifað um : Myndband.

13. október 2008 :
Það er sótt að umhverfisráðherra úr öllum áttum. Hún "flækist fyrir" þessum herramönnum.

17. október 2008 :
Hví öll þessi læti, jú, Tillaga að matsáætlun fyrirhugaðs álvers á Bakka, sem HRV Engineering útbjuggu fyrir Alcoa, var á leiðinni í Skipulagsstofnun.

Verkfræðistofur

HRV Engineering, þ.e. Hönnun, Rafhönnun og VST sem auglýsa saman á vef sem aldrei hefur verið á íslensku: "We have played a leading role in all three of Iceland's Aluminum Smelter plants, numerous geothermal power plants, hydroelectric power plants, high-voltage power transmission lines, road infrastructure, public utilities and waterworks, harbor construction, airport development and much more."

Verkfræðistofurnar ganga grimmt í eina sæng: "Mannvit byggir á grunni þriggja verkfræðistofa sem stofnaðar voru á sjöunda áratug síðustu aldar: Hönnunar hf. (1963), Verkfræðistofu Guðmundar og Kristjáns hf. (1963) og Rafhönnunar hf. (1969). Tvö fyrstnefndu fyrirtækin sameinuðust í fyrirtækið VGK-Hönnun 2007 og nú hefur Rafhönnun bæst í hópinn."

"Vatnsaflsvirkjanir hafa alltaf verið stór þáttur í starfsemi VST," segir á vef stofunnar og ennfremur að hún sé "elsta og jafnframt ein stærsta verkfræðistofa landsins og hefur ávallt verið í fararbroddi verkfræðistofa við mannvirkjagerð á Íslandi."

Það er engin tilviljun að verkfræðistofurnar spretta upp á sjöunda áratugnum:

"Árið 1965 hófst þriðji kaflinn í raforkusögu Íslands, tími stórvirkjana og orkuvinnslu til stóriðju, og stendur hann enn yfir. Orkuvinnsla jókst nú hraðar en dæmi höfðu verið um áður. Í upphafi tímabilsins var stofnað opinbert fyrirtæki, Landsvirkjun, til að reisa og reka þessar virkjanir." Útdráttur úr bókinni Vatnsaflsvirkjanir á Íslandi eftir Helga M. Sigurðsson og Verkfræðistofa Sigurðar Thoroddsen (VST) gaf út árið 2002 á sjötugsafmæli sínu.

Hver skyldi tilgangurinn vera með mati á umhverfisáhrifum?

31. október 2008 : Áhangendur álbræðslulausnarinnar virðast vera annaðhvort ólæsir eða óhugsandi. Þeir líta á mat á umhverfisáhrifum sem óþarfa TÖF og kostnaðarsama (framkvæmdaraðili þarf að borga brúsann). Sjá frétt á Vísi um frestunina.

Hvað er svona erfitt að skilja? Umhverfismat er okkar hagur, þ.e. ef okkur er annt um umhverfið; hreint loft, land, vatn og fegurð. Það hefur öllu verið klúðrað í fjármálum landsins og varla við það bætandi að klúðra öllu í umhverfismálum líka. Loforðin voru mörg og svæðin sem friðlýsa á (náttúruverndaráætlun) eru hluti af efndunum sem umhverfisráðherra kynnti um daginn.

"Lögum um mat á umhverfisáhrifum er ætlað að tryggja að umhverfisáhrif þeirra framkvæmda, sem kunna að hafa umtalsverð umhverfisáhrif í för með sér, hafi verið metin áður en leyfi er veitt fyrir þeim. Matinu er einnig ætlað draga eins og kostur er úr neikvæðum umhverfisáhrifum framkvæmda og stuðla að samvinnu þeirra aðila sem hafa hagsmuna að gæta eða láta sig málið varða. Ennfremur að kynna umhverfisáhrif framkvæmda fyrir almenningi og stuðla að því að almenningur komi að athugasemdum og upplýsingum áður en álit Skipulagsstofnunar um mat á umhverfisáhrifum liggur fyrir." Sjá vef Skipulagsstofnunar.

Við erum ekki ein í heiminum og auðhringir tengja okkur við umheiminn á dapurlegan hátt. Álið sprettur ekki upp af sakleysi. Báxítvinnslan nærist á arðráni og spillingu.

Norðmenn hafa selt hlut sinn í Rio Tinto

Samkvæmt Survival hafa Norðmenn selt hlut sinn í fyrirtækinu vegna miður skemmtilegrar námuvinnslu, svo ekki sé meira sagt,  í Grasberg í Papúu í Indónesíu.

Rio Tinto dregur saman seglin

Hvenær segja Árni, Björgvin og Davíð af sér?

Hvernig gátu tveir ráðherrar, viðskiptaráðherra (Samfylkingar) og fjármálaráðherra (Sjálfstæðisflokks), tekið skóflustungu að enn einni álbræðslu, nú í Helguvík, sem hefur hvorki fengið starfsleyfi né losunarheimildir... sem sætir þess utan stjórnsýslukæru vegna útgáfu byggingarleyfis? Að ekki sé talað um Stjórnarsáttmálann: "Ríkisstjórnin stefnir að því að ná víðtækri sátt um verndun verðmætra náttúrusvæða landsins og gera skýra áætlun um samdrátt í losun gróðurhúsalofttegunda." 

Eiga útlendu álauðhringirnir (Century Aluminum, Alcoa, Rio Tinto Alcan...) íslenska ráðherra? Það mætti þakka fyrir að heimskreppan bítur auðhringina því þrýstingur frá Framsóknarflokki er mikill (samanber Siv nú áðan á þingi) og orkugeirans sem teygir anga sína af áfergju í stjórnarflokkana.

Haft var eftir viðskiptaráðherra: "Björgvin segir byggingu álversins ekki í andstöðu við stefnu Samfylkingarinnar í umhverfismálum [nú?], enda hafi undirbúningur þess verið langt kominn [og?] við síðustu kosningar, aldrei hafi verið ætlunin [nú?] að slíta það ferli úr sambandi." (Mbl. 7. júní, bls. 8). Hvernig tekst umhverfisráðherra að vinna í þessu umhverfi?

Björgvin hefði mátt lesa ályktun flokks síns og blaðamenn mættu að ósekju kynna sér hana því þetta hljómar sem kosningasvik:

"Samfylkingin vill að frekari stjóriðjuáformum verði slegið á frest þangað til fyrir liggur nauðsynleg heildaráætlun yfir verðmæt náttúrusvæði Íslands og verndun þeirra hefur verið tryggð. Tryggð verði friðun Þjórsárvera, Langasjós, Jökulsár á Fjöllum, Skjálfandafljóts, Jökulánna í Skagafirði, Torfajökulssvæðisins, Kerlingarfjalla, Brennisteinsfjalla og Grændals.
Loftslagsváin er nú helsta sameiginlega úrlausnarefni mannkyns. Samfylkingin vill tímasetta metnaðarfulla áætlun um að draga úr losun gróðurhúsalofttegunda á Íslandi í samræmi við alþjóðlegar skuldbindingar." segir í Stjórnmálaályktun Samfylkingarinnar frá 2007.

Fjármálaráðherrar á davíðstímum hafa allir verið úr Sjálfstæðisflokki: Friðrik Sophusson (1991-1999), Geir H. Haarde (1999-2004), Árni M. Mathiesen (2004-2008).

Gat nú ekki verið: þingið rekið áfram með afbrigðum

Dagskrá þingsins er rekin þessa stundina með afbrigðum, sem þýðir að þingmönnum er ekki gefinn tími til að kynna sér málin, þeir hafa ekki tíma til að leita til umsagnaraðila fyrir utan að þeir frétta með stuttum fyrirvara af þingfundi ef ekki af tilviljun...

Ómetanleg fréttaskot

Það er bókstaflega ekkert á fjölmiðlunum sem jafnast á við þessi fréttaskot. Reynslubolti í brú og myndataka og klipping með ágætum.

Smáupprifjun.

Þrískipting valdsins í framkvæmdarvald, löggjafarvald og dómsvald er grundvöllur lýðræðis.

Framkvæmdarvaldið á Íslandi:

- hefur ítök í löggjafarvaldinu : er einrátt á Alþingi með stjórnarfrumvarpaflóði og með formennsku og varaformennsku þings og allra fastanefnda. Formaður allsherjarnefndar viðurkennir (mars 2008) að stjórnarfrumvörp hafi forgang í öllum þingnefndum sem gerir Alþingi beinlínis að afgreiðslustofnun framkvæmdarvaldsins.

Það virðist ekki duga því þess utan neytir það sterks þingmeirihluta (2/3) til að ná málum fram með afbrigðum (79. gr. þingskapalaganna), þ.e. í trássi við reglur þingsins og 28. gr. stjórnarskrárinnar kveður á um hægt sé að gefa út bráðabirgðalög í þinghléi EN AÐEINS þegar "brýna nauðsyn ber til".

= Glöggt er gests auga: "Þrátt fyrir ýmis ytri merki er íslenskt þingræði nafnið eitt. Í raun eru flest afgreidd lög frá Alþingi runnin undan rifjum ríkisstjórnar (stjórnarfrumvörp)." Þýðing á útdrætti úr Portrait de l'Islande eftir Jacques Mer. La documentation française 2004, bls. 35.

- hefur ítök í dómsvaldinu : skipun dómara.

- hefur ítök í fjölmiðlum :  stjórnargírinn hefur lengi verið áberandi í fréttamiðlum og þeir hafa sjaldnast gegnt hlutverki sínu sem mótvægi við valdið, nú eða upplýsingahlutverki sínu.

= gagnrýnislaust framkvæmdarvald á lítið skylt við lýðræði, er hættulegt sjálfu sér (slæmar ákvarðanir endurtekið) og um leið öllu þjóðfélaginu.

Vilja ríkisstjórnina burt

Samþykkt skal það í heyranda hljóði

Tillagan um ÚTVARP ALÞINGI hefur stuðning þingmanna allra flokka en situr þó enn föst í allsherjarnefnd síðan í mars... hví þá?

Fyrri umræðan var stutt í febrúar enda auðvitað sjálfsagt mál að útvarpa þingfundum beint um allt land á sérstakri útvarpsrás, "beinar útvarpssendingar frá Alþingi ættu að vera sjálfsagður hlutur í nútímalýðræðisþjóðfélagi, á öld upplýsinga og fjölmiðlunar. Þær væru og í anda fyrri málsliðar 57. gr. stjórnarskrárinnar um að fundir Alþingis skuli haldnir í heyranda hljóði." Útdráttur úr greinargerð með tillögunni.

Alltof margt í þessu þjóðfélagi er miðað við tölvusitjandi og sjónvarpssitjandi fólk þar sem augað og athyglin eru tekin frá. Útvarpið nær hins vegar til allra.

Að útvarpa fundum Alþingis væri þjónusta við það atkvæði sem hver og einn greiðir í kosningum til þings. Kjósandinn þarf að vita hvað gert er í hans umboði og hvernig.

Enn reynt við útvarp frá Alþingi

Lýðræðisútrás á Alþingi og merk náttúruverndaráætlun

Eftir lýðræðisútrás á Alþingi mælti umhverfisráðherra, Þórunn Sveinbjarnardóttir, fyrir merkri náttúruverndaráætlun 2009-2013 (kl. 17.28). Langisjór og Þjórsárver eru meðal 13 svæða sem verndinni er ætlað að ná til og orkugeirinn hefur lengi ágirnst. Þá er eftir að sjá hvernig til tekst.

Vert er í því sambandi að minna enn á stjórnarsáttmála: "Vatnasviði Jökulsár á Fjöllum verði bætt við Vatnajökulsþjóðgarðinn og tryggt að ekki verði snert við Langasjó í virkjanaskyni. Stækkun friðlandsins í Þjórsárverum verði tryggð þannig að það nái yfir hið sérstaka votlendi veranna."

Tjáningin tók á sig margar myndir í dag og fær mbl.is vinninginn fyrir vandaða umfjöllun í meðliggjandi frétt (kl. 16.12) og á sjónvarp mbl.is (kl. 17.41). Menn eru að meiri.

Álfheiður Ingadóttir spurði við fyrri umræðu um Teigskóg (birkiskógur) og friðlýsingu viðkvæmra hafsvæða, sérlega kaldkórallasvæði. Svar Þórunnar var jákvætt. Álfheiður nefndi tvö nöfn sérstaklega varðandi velheppnaðar nafngiftir á mosum og fléttum, Hörð Kristinsson og Bergþór Jóhannsson.

Þingfundur hafinn á ný

Flott hjá henni

Áætlunin snertir loks svæði sem orkugeirinn ágirnist. Hugrekki er það sem helst kemur upp í hugann varðandi umhverfisráðherra. Þórunn hefur þurft að vinna í stjórnarumhverfi þar sem ekki verður séð að mikið fari fyrir umhverfisvitund.

Nú mun koma í ljós hvort þingmenn Sjálfstæðisflokksins og Samfylkingarinnar styðji heilshugar eitthvað sem þeir lofuðu ("Vatnasviði Jökulsár á Fjöllum verði bætt við Vatnajökulsþjóðgarðinn og tryggt að ekki verði snert við Langasjó í virkjanaskyni. Stækkun friðlandsins í Þjórsárverum verði tryggð þannig að það nái yfir hið sérstaka votlendi veranna.") og hvort fyrrverandi ráðherrar í lykilstöðum, s.s. Friðrik Sophusson hjá Landsvirkjun, Davíð Oddsson hjá Seðlabankanum og Þorsteinn Pálsson hjá Fréttablaðinu, flækist fyrir...

Einn kaflinn í Stjórnarsáttmálanum, sem vitnað er í hér að ofan, bar jú heitið "Traust og ábyrg efnahagsstjórn".

Þrettán ný svæði friðlýst